ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಅಂಡ್ ರಿನ್ಯೂವಬಲ್ಸ್ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಜೆನ್ಸೋಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಮೊದಲ ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿತು. 164 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಈ ಯೋಜನೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮಿಷನ್ ನೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಪ್ರತಿದಿನ 25 ಟನ್ ಜೈವಿಕ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. 18 ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ಅನಿಲೀಕರಣ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದು ಟನ್ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
ಏನಿದು ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್?
ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸಸ್ಯಗಳು, ಆಹಾರ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳಂತಹ ಸಾವಯವ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಆಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದಂತಹ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಆಹಾರದ ಅವಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ತ್ಯಾಜ್ಯದಂತಹ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲಗಳಿಂದ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಸ್ವಚ್ಛ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿಯಾಗಿದೆ. ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಬಯೋಫೋಟೋಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಡಾರ್ಕ್ ಫರ್ಮಂಟೇಶನ್.
ಬಯೋಫೋಟೋಲೀಸ್ : ಈ ವಿಧಾನವು ಪಾರ್ಚಿ ಅಂತಹ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಅಣುಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಡಾರ್ಕ್ ಫರ್ಮಂಟೇಶನ್: ಇಲ್ಲಿ, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳು ಆಮ್ಲಜನಕವಿಲ್ಲದೆ ಸಾವಯವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಘಟಿಸುತ್ತವೆ, ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಉಪ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ರಚಿಸುತ್ತವೆ.
ಭಾರತದ ಈ ನವೀನ ಯೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಜೆನ್ಸೋಲ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಪ್ಲಾಸ್ಮ ಇಂಡ್ಯೂಸ್ಡ್ ರೇಡಿಯಂಟ್ ಎನರ್ಜಿ ಬೇಸ್ಡ್ ಗ್ಯಾಸ್ಫಿಕೇಶನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್(GH2-
PREGS) ಎಂಬ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದುವರಿದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಕಾರ್ಬನ್ ಆಧಾರಿತ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನಿಲವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಏಕೆ ಮುಖ್ಯ?
ಭಾರತವು ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನಗಳಾದ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಡೀಸೆಲ್ಗಳ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಶಕ್ತಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಳಸಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಮಿಷನ್ ಕೂಡ ಒಂದು. ಭಾರತವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೃಷಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಶುದ್ಧ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಆ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಲು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವು ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಲ್ಲದೆ, ಉಕ್ಕು ಮತ್ತು ಸಿಮೆಂಟ್ ನಂತಹ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ. ಕೋಟಿ ಅದು ಅವುಗಳ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ.
ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ತಲಿಯವಾಗಿ ಈ ಸ್ಥಾವರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯ ಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಕೃಷಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಶುದ್ಧ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದ ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ವಲಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ಅವಕಾಶಗಳು
ಭಾರತವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸುಮಾರು 380 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ಗಳಷ್ಟು ಕೃಷಿ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ಟ್ಯಾಚ್ಯವನ್ನು ಶುದ್ಧ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವುದರಿಂದ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಉಕ್ಕು ಮತ್ತು ಸಿಮೆಂಟ್ ನಂತಹ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಕಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳ ಹೊರ ಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಜೈವಿಕ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.
ದೆಹಲಿಯ ಭಾರತ್ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಕುರಿತ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವ ಹಾರ್ದಿಕ್ ಸಿಂಗ್ ಪುರಿ ಹಾಗೂ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ಜೋಶಿ ಬುಧವಾರ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ 120ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರದರ್ಶಕರು ಆಗಮಿಸಿದ್ದು, ಹಸಿರು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳ ತಿಳುವಳಿಕೆ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ನವದೆಹಲಿಯ ಭಾರತ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 11 ರಿಂದ 13 ರವರೆಗೆ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನ ನಡೆಯಲಿದೆ.
ಪ್ಯಾರಾಲಿಂಪಿಕ್ಸ್ 2024ರಲ್ಲಿ 29 ಪದಕ ಗೆಲ್ಲುವ ಮೂಲಕ ಇತಿಹಾಸ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಭಾರತ
